Har yili 1-dekabr kuni butun dunyoda Xalqaro OITSga qarshi kurashish kuni sifatida nishonlanadi. Ushbu sana global miqyosda OITS (Odam immun tanqisligi sindromi) va uning asosiy sababchisi bo‘lgan OIV infeksiyasiga e’tiborni qaratish, kasallikning oldini olish choralarini targ‘ib qilish hamda virus bilan yashayotgan insonlarga nisbatan ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash va diskriminatsiyaga qarshi kurashishni kuchaytirish maqsadida joriy etilgan.
Kasallik haqida qisqacha
OIV (odam immun tanqisligi virusi) – immun tizimini zaiflashtiruvchi virus bo‘lib, vaqt o‘tishi bilan OITSga olib kelishi mumkin. Virus asosan himoyalanmagan jinsiy aloqa, qon orqali yoki onadan bolaga yuqadi. Hozirgi kunga kelib, OIV bilan yashayotgan insonlar uchun samarali davolash usullari mavjud bo‘lib, to‘g‘ri va doimiy antiretrovirus terapiyasi virusi nazorat ostida ushlab turishga yordam beradi.
Nima uchun bu kun muhim?
1. Xabardorlikni oshirish – OIV/OITSga oid noto‘g‘ri tushunchalarni bartaraf etish, to‘g‘ri ma’lumotlarni keng ommaga yetkazish.
2. Profilaktika bo‘yicha targ‘ibot – xavfsiz hayot tarzini shakllantirish, himoyalangan jinsiy aloqa, tibbiy gigiyena va ijtimoiy mas’uliyatni kuchaytirish.
3. Virus bilan yashayotganlarni qo‘llab-quvvatlash – stigmani kamaytirish, ularning jamiyatdagi o‘rnini mustahkamlash.
4. Sog‘liqni saqlash tizimida hamkorlik – davlat, jamoat tashkilotlari va ta’lim muassasalari o‘rtasida profilaktik tadbirlar samaradorligini oshirish.
Ushbu kunning ramzi
Qizil lenta – OITSga qarshi kurashning xalqaro ramzi. U virus bilan kurashayotgan insonlarga birdamlik, mehr-oqibat va umid ramzi sifatida qabul qilinadi.
O‘zbekiston va dunyo tajribasi
O‘zbekistonda so‘nggi yillarda profilaktika, erta tashxis va davolash bo‘yicha ko‘plab dasturlar yo‘lga qo‘yilgan. Tibbiyot muassasalarida bepul test topshirish, malakali maslahat olish va davolanish imkoniyatlari kengaygan. Ta’lim muassasalari, jumladan, universitetlar tomonidan yoshlar o‘rtasida xabardorlikni oshirishga qaratilgan ma’rifiy tadbirlar muntazam o‘tkazib kelinmoqda.
Xulosa
1-dekabr – faqatgina sana emas, balki kasallikdan himoyalanish, sog‘lom turmush tarziga amal qilish va jamiyatda bag‘rikenglikni mustahkamlashga chaqiruvdir. OIV/OITS bilan kurashish har bir insonning mas’uliyatidir. Xabardorlik, profilaktika va mehr-oqibat orqali biz sog‘lom va xavfsiz jamiyatni shakllantira olamiz.
