Bitiruvchilar kunida kelajak sari: tibbiy ta’limda biofizika va axborot texnologiyalarining o‘rni
Bugun — 24-may. Yurtimiz maktablarida Bitiruvchilar kuni keng nishonlanmoqda. Har bir yosh o‘z hayotida muhim bosqichni ortda qoldirib, kelajak sari yo‘l olmoqda. Bu sana — faqat maktab bilan xayrlashuv emas, balki yangi orzular, katta tanlovlar va mas’uliyatli qarorlar ostonasidir.
Ayniqsa, tibbiyot sohasini tanlagan yoshlar zimmasidagi vazifa yanada ulug‘ — inson hayoti va salomatligi uchun mas’ul bo‘lish. Zamon esa shifokor oldiga endi faqat an’anaviy bilimlar emas, balki chuqur ilmiy tafakkur, raqamli savodxonlik ва texnologik kompetensiyalarни талаб этмоқда.
Shu bois, tibbiy ta’lim jarayonida aynan biofizika ва axborot texnologiyalari (AT) фанларини самарали ўқитиш ва амалиёт билан уйғунлаштириш бугунги куннинг энг долзарб вазифаларидан биридир.
Biofizika — hayotni tushunishga olib boruvchi ilmiy asos
Biofizika — bu biologik jarayonlarga fizik nuqtai nazardan yondashuvдир. U organizm funksiyalarini aniqlik bilan tushunishga, diagnostika, fizioterapiya, tibbiy asbob-uskunalardan foydalanish kabi кўплаб соҳаларда мустаҳкам назарий асос бўлиб хизмат қилади.
Шу билан бирга, кузатувларимиз шуни кўрсатадики, талабалар кўпинча бу фанни назарий тушунчалар доирасида қабул қиладилар. Амалда эса, ЭКГ, УЗИ, рентген, MRI каби диагностика технологиялари айнан био-физик тамойилларга асосланган. Шундай экан, бу фанни замонавий методлар — симуляциялар, видеоанимациялар ва реал клиник мисоллар орқали ўқитиш талаб этилмоқда.
Бизнинг университетимизда ана шундай инновацион ёндашувлар жорий қилинган. Бу, ўз навбатида, талабаларда фанга қизиқишни оширмоқда ва амалий кўникмаларни мустаҳкамламоқда.
Axborot texnologiyalari — kelajak tibbiyotining asosiy quroli
Raqamli davrda tibbiyotda AT fanisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Elektron tibbiy yozuvlar, sun’iy intellekt asosida tashxis qo‘yish tizimlari, tibbiy statistika, klinik qarorlarni qo‘llab-quvvatlash platformalari — bular zamonaviy shifokorning kundalik faoliyatining ajralmas bo‘lagidir.
Бироқ амалиётда кўплаб қийинчиликлар ҳам мавжуд:
- талабаларнинг IT бўйича тайёргарлиги турлича даражада;
- дастурлаш ва алгоритмлаштириш кўникмалари етарли эмас;
- AT фанлари тиббий контекстдан узилган ҳолда олиб борилади.
Биз бу муаммоларни бартараф этиш учун қуйидаги ёндашувларни таклиф этамиз:
- EHR, klinik tahlil va tibbiy AI bo‘yicha maxsus modullar;
- Real platformalarда амалий машғулотлар (MedData, OpenEMR ва ҳ.к.);
- IT, тиббиёт ва педагогик мутахассислардан иборат ўқитувчилар жамоаси.
Xulosa
Бугун — битирувчилар янги ҳаётга қадам қўяётган кунда, биз — профессор-ўқитувчилар жамоаси уларга юксак билим, кенг дунёқараш ва замонавий технологияларга оид кўникмалар беришга масъулмиз.
Biofizika ва axborot texnologiyalarini yuzaki o‘rgatish — ertangi kun talablariga javob bermaydigan shifokorlarni tayyorlash demakdir. Шу боис, бу фанлар tibbiy ta’limning tayanch poydevori сифатида қаралиши ва ҳар томонлама такомиллаштирилиши шарт.
Бу борада олиб бораётган ишларимизни бугунги битирувчи ёшлар келажакда замонавий, технологик саводли, инсонпарвар ва Ватанга хизмат қилувчи шифокорлар бўлиб етишишлари йўлида қўйилган муҳим қадам деб биламиз.
Муаллиф:
Базарбаев Муратали Ирисалиевич, Биотиббиёт мухандислиги, информатика ва биофизика кафедраси мудири, физика-математика фанлари номзоди, доцент